سیگنالهای مثبت بغداد به تهران و واشنگتن
دولت بغداد بعد از انتخاب «دونالد ترامپ» در امریکا، مجموعه اقدامات جدیدی را در پیش گرفت که در سه محور قابل بررسی است؛ اول اینکه «محمد شیاع السودانی»، نخستوزیر عراق بدون هیچ توضیحی توافق 12 میلیاردی با چین را تعلیق کرد؛ اقدامی که از این مهم حکایت میکرد که دولت بغداد برای آمدن «ترامپ» آماده میشود.
«السودانی» حتی پروژههای تجاری را که برای بغداد و پکن تعریف شده بود، صرفاً به سمت ساخت مدارس و فضاهای عمومی و شهرسازی هدایت کرد و نشان داد وجه همکاریهای دولت او با پکن، تجاری و سیاسی ندارد. این درحالی است که عراق در پروژه «یک کمربند- یک جاده» چین مشارکت نداشت. با این حال شاهد بودیم که صادرات نفت عراق به چین بر مبنای نفت در مقابل پروژههای توسعه ادامه پیدا کرد. بنابراین به نظر میرسد «السودانی» مرزی را برای نزدیک شدن به شرق باز گذاشته، اما در عین حال اقداماتش مبتنی بر تقویت رابطه با ایالات متحده است. مسأله دیگر اینکه، نخستوزیر عراق هیأتهای امنیتی را که در دوره «مصطفی الکاظمی»، نخستوزیر پیشین عراق مستقر و بسیار به امریکا نزدیک بودند، بازگرداند. از جمله «حمید الشطری» را که پیش از این، رئیس سازمان امنیت ملی بود و نزدیکی بسیار زیادی به امریکا داشت، بازگرداند و به عنوان رئیس دستگاه اطلاعاتی عراق منصوب کرد. از این رو به نظر میرسد، «السودانی» به طور کامل آماده استقرار «ترامپ» در کاخ سفید است.
دولت بغداد همچنین معتقد است، اگر تحولات سوریه و سقوط بشار اسد رخ نمیداد، امکان داشت رهبران مقاومت عراق به طور جدی هدف قرار گیرند. بویژه که برخی محافل و شبکههای اسرائیلی تهدیدات وجودی را مطرح کرده بودند. به همین دلیل بغداد بخشی از رهبران مقاومت را به خارج از عراق منتقل کرد اما بعد از تحولات سوریه، تهدیدات علیه این جریانها برطرف شد. «السودانی» بر همین اساس تصمیم گرفت فعالیت گروههای مقاومت را کاهش دهد به این ترتیب که «حشد الشعبی» به عنوان یکی از عناصر اصلی دفاعی کشور فعالیت خود را ادامه دهد اما فعالیت گروههایی مثل «کتائب حزبالله»، «جنبش نجبا» و «کتائب سیدالشهدا» محدود شود. دولت بغداد رویکردی را برگزید که بر مبنای اجتناب از تبدیل هر موضوعی به بحران ملی و منطقهای بود. اقداماتی که دولت عراق در راستای میانجیگری میان ایران و امریکا پس از انتخاب دوباره «ترامپ» در پیش گرفته نیز فارغ از سیاست اجتناب از بحران نیست. به نظر میرسد، «السودانی» عزم جدی برای توافق میان تهران و واشنگتن دارد تا جایی که آماده است خود را وجهالمصالحه این معامله قرار دهد و حتی حدود و ثغوری برای نفوذ ایران در عراق و همچنین نفوذ امریکا در عراق تعیین کند. به هر روی، عراق پیشتر تجربه موفقی هم میان ایران و عربستان داشته است، چنانکه اولین دور این مذاکرات در خانه آقای «الکاظمی» انجام شد. در شرایط کنونی هم به نظر میرسد، قصد به نتیجه رساندن مسیر کاهش تنش میان ایران و امریکا در دولت عراق جدی است. هرچند این کشور نمیتواند نقش ویژهای در این پرونده که تکیه اصلی آن بر پرونده هستهای است، ایفا کند اما از آنجا که دولت کنونی بغداد ارتباط حسنهای با تهران و واشنگتن دارد، در صورتی که تعاملی در رابطه با عراق و سوریه شکل گیرد، میتواند در زمینه منطقهای نقش گستردهتری ایفا کند.
منبع: روزنامه ایران